Cirkelstad Drechtsteden: inkopen via een circulaire dans

De onlangs gehouden online Cirkelstad Drechtsteden bijeenkomst stond geheel in het teken van circulair inkopen & aanbesteden in de infra sector. Voordat we hierop ingingen, verwelkomden we nieuwe partners Julianahaven Recycling, Constructif en de gemeente Hoeksche Waard.

Monique van Lent, gemeente Hoeksche Waard:
“In de Hoeksche Waard zijn veel bouwplannen. Inmiddels is er een bouwproject circulair opgepakt in Oud-Beijerland, een multifunctioneel gebouw, en willen wij dit graag uitbreiden. Vandaar de aansluiting bij Cirkelstad om hiermee verdere ervaring en kennis op te doen.”

Rapid Circular Contracting
Erick Wuestman van KPlusV nam gasten mee in Rapid Circular Contracting (RCC). RCC besteedt geen voorbestemde eindoplossing aan, maar een samenwerkingscontract. Kenmerkend is dat de betrokken partijen samenwerken vanuit een Programma van Ambitie (PvA) in plaats van het traditionele Programma van Eisen (PvE). Marktpartijen worden uitgedaagd met een aansprekende Visie en Aanpak te komen en hun Kunde te etaleren in hun inschrijving. Het uitwerken van best passende oplossingen gebeurt vervolgens door de inkoper en de marktpartij samen. Het voortraject en gunning nemen op deze manier minder tijd en budget in beslag doordat eerst wordt gegund en daarna pas ontworpen, met de experts van de uitvoering mee aan tafel. Na gunning is er wel sprake van (blijvend) investeren in de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer omdat zij samen het traject gaan bewandelen, beiden vanuit hun eigen expertise. Dit biedt een flexibele manier van werken, er is een zekere speelruimte, onderlinge uitdagingen gedurende de looptijd worden opgelost met elkaar, zonder hiërarchie, vanuit Visie, Aanpak en Kunde (VAK). Dit betekent ook dat partijen idealiter een langdurige samenwerking met elkaar aangaan, ook voor bijvoorbeeld aspecten als onderhoud, reparatie en einde levensduur en blijvend kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen.

De RCC methode gaat uit van diverse principes, zoals meervoudige waardecreatie, kostenafweging vanuit Total Cost of Ownership, transparantie realiseren in kosten en afwegingen en deskundigheid boven hiërarchie. Aanvullend hierop gaf Erick ter inspiratie het voorbeeld mee van een inkooptraject van een weg in Nijmegen waar deze methode is toegepast. Hier zijn aan de voorkant een aantal ambities geformuleerd als het beperken van de CO2 uitstoot en maximaliseren van de circulaire economie. Waarbij voor hetzelfde geld aantoonbaar betere resultaten behaald zijn op bijvoorbeeld het vlak van CO2, hergebruik van materialen en MKI (milieukostenindicator) door o.a. eenvoudige dingen als verkeersborden her te gebruiken en losmaakbare onderdelen toe te passen voor het fietspad.

Klik hier voor de presentatie.

Circulair fietspad en duurzaam onderhoud civiele kunstwerken
In het tweede deel werd de groep opgesplitst om te discussiëren over de vraag: Hoe zorgen we dat circulair inkopen & aanbesteden het nieuwe normaal wordt (in de regio Zuid-Holland Zuid)? Dit aan de hand van twee concrete casussen, een van de provincie Zuid-Holland onder leiding van Diederik Braat en Chantal Baas, de andere van de gemeente Hoeksche Waard onder leiding van Sandra van Putten.

De provincie werkt op meerdere manieren aan de invulling van circulair inkopen & aanbesteden. Gericht op circulariteit in infra is een recreatief fietspad geselecteerd wat aansluit op het Rotterdam/Den Haag netwerk ‘Hollandse Banen’. Betrokken partijen zijn de gemeente Hoeksche Waard, Waterschap Hollandse Delta, provincie Zuid-Holland, bouwbedrijf De Regt en adviesbureau Circularise. In dit traject is het streven om een materialenpaspoort met behulp van blockchain technologie en smart questioning software uit te werken. Dit om te bezien of deze methode een goede invulling kan geven aan het bereiken van meer circulariteit.

Betrokken partijen delen deze pilot met de Materialen Expeditie waarbij geleerde lessen gedeeld worden met het platform Circulair Bouwen 2023 voor doorontwikkeling van het materialenpaspoort, waarvoor het platform CB23 een eerste Leidraad 2.0 heeft ontwikkeld. Concrete doelstelling is het terugbrengen van het gebruik van nieuwe primaire grondstoffen door bundeling van decentrale informatie via digitale middelen.

Klik hier voor de presentatie.

En de gemeente Hoeksche Waard start een aanbesteding met duurzame ambitie rondom onderhoud van civiele kunstwerken, zoals herstellen van betonwerk en vervangen van slijtlagen en wegafdichtingen. De gemeente heeft al verschillende stappen gezet om duurzaam in te kopen, zoals met de ondertekening van het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Inkopen. En zij wil graag (verdere) concrete stappen zetten rondom circulair inkopen & aanbesteden.

Klik hier voor de presentatie.

Vanuit de discussie zijn verschillende punten naar voren gekomen betreffende circulair inkopen & aanbesteden:

  • Circulair inkopen & aanbesteden is nog een zoektocht, wat vraag je precies uit en met welke specificaties? Een materialenpaspoort, eventueel via blockchain technologie, kan daarbij een nuttig middel zijn om in de toekomst materialen her te gebruiken bij bestaande werken, wat meegenomen kan worden bij aanbesteding. Maar wat leg je wel en niet vast en met welke detaillering? En komt dat alleen van pas bij einde levensduur of wordt dat een levend document dat in alle facetten van beheer en onderhoud wordt gebruikt en geactualiseerd?
  • Gewoon starten (met kleine projecten)!
  • Mandaat krijgen van het managementteam. Belangrijk aandachtspunt is dan ook om mensen in de interne organisatie mee te krijgen, bijvoorbeeld door te werken met een ambassadeursteam vanuit diverse afdelingen.
  • Het gaat om duurzaam contact tussen betrokken partijen, het is geen foefje. Structurele samenwerking tussen opdrachtnemer en opdrachtgever is ‘key’.
  • Het gaat niet alleen om technische oplossingen, maar om samen de stappen te zetten in de transitie richting een circulaire economie. Marktpartijen kunnen meer dan alleen technische oplossingen geven, bijvoorbeeld perspectief en inzicht geven over de gehele levenscyclus.

Conclusie: Contactmanagement in plaats van contractmanagement!

Meer inspiratie opdoen over circulair inkopen & aanbesteden? Bekijk dan:

Interesse om ook een keer aan te sluiten bij Cirkelstad Drechtsteden? Of mee te denken of doen aan een circulair bouwproject in de Drechtsteden? Neem contact op via info@cirkellab.nl. Meer informatie over Cirkelstad via www.cirkelstad.nl.